Til baka í yfirlit.

BIBLÍUSKÝRINGAR

1. Mósebók

8. lestur: 21. kapítuli
Fæðing Ísaks -- Hagar og Ísmael -- Bandalag við Abímelek

Ísak fæðist
21:1-7

1M 21:1. Drottinn vitjaði Söru, eins og hann hafði lofað, og Drottinn gjörði við Söru eins og hann hafði sagt.
1M 21:2. Og Sara varð þunguð og fæddi Abraham son í elli hans, um þær mundir, sem Guð hafði sagt honum.
1M 21:3. Og Abraham gaf nafn syni sínum, þeim er honum fæddist, sem Sara fæddi honum, og kallaði hann Ísak.
1M 21:4. Abraham umskar Ísak son sinn, þá er hann var átta daga gamall, eins og Guð hafði boðið honum.
1M 21:5. En Abraham var hundrað ára gamall, þegar Ísak sonur hans fæddist honum.

Ísak. Á hebr. er orðaleikur milli nafns Ísaks og sagnar er merkir "hlátur".
Eiginlega: Hann mun hlæja, eða Hinn hlæjandi. BB.
Tilbaka í texta.

Köllun Abrams (Abrahams), 1.Mós. 12 1-3; hlýðni Abrams,12:4, umskurn Abrams, 17:24 eru hlýðnisþættir í lífi Abrahams,sem leggja grundvöllinn að sáttmála Guð við hann sem ættföður allra trúaðra, þ.e. þeirra, sem fyrir trú munu frelsat frá synd og eilífum dauða. En þó átti Abraham eftir að ganga í gegnum erfiðasta prófið.

Aldur þeirra hjóna var ekkert vandamál fyrir Guði. Það átti Guð líka eftir að sýna mörg hundruð árum seinna, þegar nálgast tók sá tími Guðs, sem hann frá upphafi stefndi að. Þá boðaði Gabríel, engill Guðs, barnlausum, giftum presti, sem var kominn á efri aldur og var að ljúka prestsþjónustutíma sínum, að hann og kona hans, Elísabet, sem fyrir löngu var komin úr barneign, að þau mundu eignast dreng, og hann ætti að láta hann heita Jóhannes. Frá þessu er sagt í 1. kap. í Lúkasarguðspjalli. Sá Jóhannes varð Jóhannes skírari, sem skírði Jesú og vígði hann þannig undir lífsstarf hans.

1M 21:6. Sara sagði:
"Guð hefir gjört mig að athlægi . Hver sem heyrir þetta, mun hlæja að mér."
1M 21:7. Og hún mælti:
"Hver skyldi hafa sagt við Abraham, að Sara mundi hafa börn á brjósti, og þó hefi ég alið honum son í elli hans."

Athlægi. Hér er álitamál um túlkun á frumtexta, enda mismunandi þýtt á mismunandi tungumál. Íslenska þýðingin hér er rétt miðað við versið eitt og sér, en í heildarsamhenginu tel ég réttast að þýða eins og gert er víða erlendis:
"Guð hefir gefið mér hlátur", þ.e.a.s. mér er létt, ég get loksins hlegið aftur. (BB).
Tilbaka í texta.

Þetta er er ekki spurning, heldur undrunar-fullyrðing hjá Söru. Sara hefur hlotið uppreisn, sérstaklega gagnvart kynsystrum sínum, ekki síst Hagar, ambátt sinni, sem nú hampaði Ísmael syni sínum og Abrahams.

Hagar og Ísmael
21:8-21

1M 21:8. Sveinninn óx og var vaninn af brjósti, og Abraham gjörði mikla veislu þann dag, sem Ísak var tekinn af brjósti.
1M 21:9. En Sara sá son Hagar hinnar egypsku, er hún hafði fætt Abraham, að leik með Ísak, syni hennar.
1M 21:10. Þá sagði hún við Abraham:
"Rek þú burt ambátt þessa og son hennar, því að ekki skal sonur þessarar ambáttar taka arf með syni mínum, með Ísak."
1M 21:11. En Abraham sárnaði þetta mjög vegna sonar síns.
1M 21:12. Þá sagði Guð við Abraham:
"Lát þig ekki taka sárt til sveinsins og ambáttar þinnar. Hlýð þú Söru í öllu því, er hún segir þér, því að afkomendur þínir munu verða kenndir við Ísak.
1M 21:13. En ég mun einnig gjöra ambáttarsoninn að þjóð, því að hann er þitt afkvæmi."

Hér verður Abraham enn að treysta í blindni á orð Guðs, þótt honum sé það þvert um geð og hlýtur að hafa framkvæmt það með hryggð og sársauka í hjarta. En hann treystir á að Guð leysi vandann, því að Guð hefur gefið honum nýtt fyrirheiti um þennan dreng.

1M 21:14. Og Abraham reis árla næsta morgun, tók brauð og vatnsbelg og fékk Hagar, en sveininn lagði hann á herðar henni og lét hana í burtu fara. Hún hélt þá af stað og reikaði um eyðimörkina Beerseba.
1M 21:15. En er vatnið var þrotið á leglinum, lagði hún sveininn inn undir einn runnann.
1M 21:16. Því næst gekk hún burt og settist þar gegnt við, svo sem í örskots fjarlægð, því að hún sagði:
"Ég get ekki horft á að barnið deyi."
Og hún settist þar gegnt við og tók að gráta hástöfum.

Legill. Vatnslegill, sbr v.14, vatnsbelgur.
Tilbaka í texta.

Þessi kona á samúð hugsandi, kristinna manna, en hún átti líka samúð Guðs.

1M 21:17. En er Guð heyrði hljóð sveinsins, þá kallaði engill Guðs til Hagar af himni og mælti til hennar:
"Hvað gengur að þér, Hagar? Vertu óhrædd, því að Guð hefir heyrt til sveinsins, þar sem hann liggur.
1M 21:18. Statt þú upp, reistu sveininn á fætur og leiddu hann þér við hönd, því að ég mun gjöra hann að mikilli þjóð."
1M 21:19. Og Guð lauk upp augum hennar, svo að hún sá vatnsbrunn. Fór hún þá og fyllti belginn vatni og gaf sveininum að drekka.
1M 21:20. Og Guð var með sveininum, og hann óx upp og hafðist við í eyðimörkinni og gjörðist bogmaður.
1M 21:21. Og hann hafðist við í Paraneyðimörk, og móðir hans tók honum konu af Egyptalandi.

Það hefur tekið Abraham sárt að yfirgefa drenginn og skilja við ambáttina, þar sem hún var móðir hans fyrsta barns. En Abraham hafði lagt málið í hönd Drotins og fulltreystihonum. Það sem er í hendi Drottins er öruggt.

Guð kom stúlkunniog barninu til hjálpar á undursamlegan hátt.

Drengurinn varð að miklum manni og ættföður mikillar ættar, því móðir hans fékk honum egypska konu og þau eignuðust mörg börn.

Þannig leysti Guð vandamál Abrahams gagnvart Söru og Ísak, syni fyrirheitisins, sem einnig er fyrsti drengurinn, sem umskorinn er átta daga gamall til sáttmálans við Guð, sem við köllum hinn gamla sáttmála, (þ.e. gamla testamentið).

Abraham gjörir bandalag við Abímelek
21:22-34.

1M 21:22. Um sömu mundir bar svo til, að Abímelek og hershöfðingi hans Píkól mæltu þannig við Abraham:
"Guð er með þér í öllu, sem þú gjörir.
1M 21:23. Vinn mér nú eið að því hér við Guð, að þú skulir eigi breyta sviksamlega, hvorki við mig né afkomendur mína. Þú skalt auðsýna mér og landinu, sem þú dvelst í sem útlendingur, hina sömu góðsemi og ég hefi auðsýnt þér."
1M 21:24. Og Abraham mælti:
"Ég skal vinna þér eið að því."
1M 21:25. En Abraham átaldi Abímelek fyrir vatnsbrunninn, sem þrælar Abímeleks höfðu tekið með ofríki.
1M 21:26. Þá sagði Abímelek:
"Ekki veit ég, hver það hefir gjört. Hvorki hefir þú sagt mér það né hefi ég heldur heyrt það fyrr en í dag."
1M 21:27. Þá tók Abraham sauði og naut og gaf Abímelek, og þeir gjörðu sáttmála sín í milli.
1M 21:28. Og Abraham tók frá sjö gimbrar af hjörðinni.
1M 21:29. Þá mælti Abímelek til Abrahams:
"Hvað skulu þessar sjö gimbrar, sem þú hefir tekið frá?"
1M 21:30. Hann svaraði:
"Við þessum sjö gimbrum skalt þú taka af minni hendi, til vitnis um að ég hefi grafið þennan brunn."
1M 21:31. Þess vegna heitir sá staður Beerseba, af því að þeir sóru þar báðir.
1M 21:32. Þannig gjörðu þeir sáttmála í Beerseba. Síðan tók Abímelek sig upp og Píkól hershöfðingi hans og sneru aftur til Filistalands.
1M 21:33. Abraham gróðursetti tamarisk-runn í Beerseba og ákallaði þar nafn Drottins, Hins Eilífa Guðs.
1M 21:34. Og Abraham dvaldist lengi í Filistalandi.

[Abraham sýnir hér mikil klókindi með því að hann lætur sér ekki nægja að gefa Abímelek naut og sauði, heldur bætir hann við sjö gimbrum, eins og til fórnargjafar, til vitnis um að hann hafi grafið brunnin. Með því að klæða þennan gjörning í þennan trúarlega búning tryggir hann að Abímelek gangi ekki á bak orða sinna. BB]

Það er athyglisvert, að Abraham gróðursetur þennan runna til þess að nota hann síðar sem stað til að dýrka Drottin. Ef til vill eru þarna áhrif frá forfeðrum hans eða nágrönnum, því að meðal heiðingja er algengt að þeir dýrki guði sína við tré.

Til baka í yfirlit.