EFESUSBRÉFIÐ

Á eftir þessari áminningu kemur leiðsögn um hvernig sú hegðun er, sem er samboðin þeirri köllun að gefast Jesú Kristi og vera lifandi trúaður í þessum heimi.

Skyldum við ekki þurfa líka á þessari áminningu að halda! Sá sem breytir samkvæmt þessari áminningu, vitnar með breytni sinni um trú sína og samfélag við Jesú Krist. Sá vitnisburður verður stundum miklu sterkari ef honum fylgir vitnisburður í orðum sem gerir það ljóst að kærleikurinn stafi af samfélaginu í trúnni á Jesú Krist. Annars er hætt við að vitnisburðurinn verði aðeins honum sjálfum til hróss.

Tókuð þið eftir orðunum ein skírn. Hér er átt við hina einu kristnu skírn. (Sjá. Matt. 28:18-20).

Endurskírn er vantrú á mátt Guðs til þess að varðveita þann sem skírður er. Skírnin—í samræmi við boð Jesú Krists—er náðarmeðal eins og altarissakramentið, en skírn á ekki að endurtaka. Aftur á móti, sagði Jesús lærisveinum sínum að endurtaka brotning brauðsins, sem nú er kallað altarissakramenti. Endurskírn er sprottin af vantrú á varðveislumætti Guðs og á sér ekki biblíulegan grundvöll.

Einn er líkaminn. Það getur þýtt tvennt: að þar sé átt við mannslíkamann og hins vegar er átt við kristna kirkju í heild sem líkama Krists.

Einn er andinn. Þar er átt við heilagan anda. Vonin er um hina himnesku dýrð, sem frelsaður maður á í vændum. Einn er andinn. Hér er átt við heilagan anda, sem er persóna í Guði og í hinum skírða manni. Heilagur andi verður virkur í hjarta þess sem leyfir honum að komast að í lífi sínu. Guð heilagur andi þvingar aldrei vilja sinn upp á neinn.

Einn er Drottinn. Þessi eini Drottinn er Jesús Kristur. En þessi eini Drottinn er í órjúfanlegri einingu við föðurinn ásamt heilögum anda. Við trúum á Einn Guð.

Ein trú. Það er hin kristna trú, sem við játum í trúarjátningu okkar. Jesús lauk því upp fyrir lærisveinum sínum, að þessi eini, persónulegi Guð er faðirinn, sonurinn og heilagur andi. Hann sagði lærisveinum sínum að skíra fólk, alla lærisveina sína til þessa þrí-eina nafns. Þá fyrirskipun gaf hann eftir að hann var upprisinn og er skráð í Matt. 28:19-20. Kristin trú er ekki trú á marga guði né heldur á ópersónulegan alheimskraft, heldur á hinn þrí-eina Guð.

Ein skírn. Skírnina, sem Jesús fyrirskipaði lærisveinum sínum, má ekki endurtaka og ekki heldur neð einhverjum afbrigðum, t.d. að skíra til nafns Jesú Krists án heilags anda. Hin raunverulega skírn eða hreinsun er verk Guðs sjálfs í vatninu og með orðinu—orði Guðs—biblíunni, þar sem presturinn eða skírarinn er aðeins verkfæri Guðs til þessarar athafnar.

Fylling heilags anda getur átt sér stað hvenær sem er, þegar einstaklingurinn er sérstaklega opinn fyrir áhrifum Guðs, því hann er til staðar í hinum skírða manni. Heilagur andi getur líka komist að í hjarta þess sem ekki er skírður, þegar hjartað er opið fyrir Guðs orði. Það sjáum við fyrst í Post. 10. kapítula: Pétur og Kornelíus.

Um náðina í Jesú Kristi í sambandi við skírn og heilagan anda, segir í næsta versi:

Hér er greinilega gert ráð fyrir því, að ekki hljóti allir skírðir menn allar náðargjafir heilags anda, heldur, að Jesús Kristur úthluti í heilögum anda náðargjöfunum eftir hans eigin ákvörðunum.

Síðan er sigurgöngu Jesú Krists lýst og dauða hans og upprisu til staðfestingar á mætti hans og ákvörðun í veitingu náðargjafanna.

Síðan bendir Páll á þá í söfnuðinum sem eru verkfæri Guðs með náðargjöfum til uppbyggingar söfnuðinum:

Þessir þjónar Guðs í heilögum anda eru nauðsynlegir í kristnum söfnuði:

Áminningin í 17. versi á greinilega við í dag, þótt ekki séu hér heiðingjar í sama formi, bæði skurðgoðadýrkendur og djöfladýrkendur, sem við höfum fregnir af og kristniboðar eru sendir til. Hér eru aftur á móti guðsafneitarar—menn sem hafa mnenntun, en afneita Guði og kristinni trú meira eða minna og lifa lífi „fjarlægir lífi Guðs“, eins og segir í textanum. Þetta er hið heimslega líf, sem alls staðar blasir við okkur í dag.

En Páll talar nú til þeirra sem eru skírðir, en eru ekki búnir að losa sig undan spillingu heimsins:

Það sem eftir er af þessum kapítula eru ráðleggingar til Efesusmanna, sem hafa átt við flest sömu hegðunarvandamál að glíma og nútímafólk. Þetta er því tímabær boðskapur til okkar, sem viljum vera trúuð, kristin þjóð:

Í reiði okkar gefum við djöflinum færi á okkur, ef hann fær okkur til að hugsa ljótar hugsanir, segja ljót orð og hugsa um hefndir í einhverri mynd. Setjum okkur þetta mark, gagnvart reiði okkar: Sólin má ekki setjast yfir reiði okkar.

„Hinn stelvísi hætti að stela,“ segir Guðs orð, „og leggi hart að sér og gjöri það sem gagnlegt er með höndum sínum, svo að hann hafi eitthvað að miðla þeim sem þurfandi er.“ Með þeirri aðferð gefum við djöflinum ekkert færi til að misnota okkur, þegar við höfum reiðst. Hér er ekki bara áminning um að hætta að stela, heldur eitt besta ráð til þeirra sem hafa þessa áráttu, til þess að losna frá hefndaráráttunni og gera um leið öðrum gagn og verða til blessnar.

Þetta er dýrmæt áminning, en mjög erfið þeim sem eru skapstórir.

Hér sjáum við, að heilagur andi er sjálfstæð persóna Guðs, sem hugsar og hryggist yfir hinu illa, en hann gleðst og fagnar þá yfir hinu góða. Það finnur trúaður maður í hjarta sínu. Við erum innsigluð með heilögum anda, allt frá skírnarstundinni. Í næsta versi tekur Páll það fram sem gleður heilagan anda:

Þetta er leið til að auka gleðina í trúnni og hamingjuna.

Fórnargjöf Guði til þægilegs ilms er táknrænt orð yfir þá fórn sem Guði er veitt í trú og af kærleika. Sú fórn getur komið fram á ýmsan hátt, en til þess að það sé fórn, þarf einstaklingurinn að leggja hart að sér gagnvart því sem hann leggur fram til fórnarinnar. Þetta kemur best fram í bréfi Páls til Rómverja, 12:1-2:

Því brýni ég yður, bræður, að þér, vegna miskunnar Guðs, bjóðið fram sjálfa yður að lifandi, heilagri, Guði þóknanlegri fórn. Það er sönn og rétt guðsdýrkun af yðar hendi.

Jesús færði hina fullkomnu fórn. Okkar fórn, verður aldrei fullkomin, en hún þarf að vera sprottin af kærleika Krists í okkur. Sú fórn er á einhvern hátt í þjónustu þurfandi meðbræðra eða systra og er þá um leið þjónusta við Guð—til þægilegs ilms, er táknrænt orðalag um velþóknun Guðs, að fórnargjöfin sé eins og reykur, sem stígur upp til Guðs.

Frillulífi er framhjáhald eiginmanns. Óhreinleiki er orð yfir allt kynlíf utan hjónabands sem kynferðislegt samlíf milli tveggja einstaklinga og hvers konar misnotkun kynfæranna.

Ruddalegt, æsandi tal um slík mál hæfir ekki heilögum eða trúuðu fólki. Það skilst mér vera merkingin í orðunum: „…á ekki að nefnast á nafn meðal yðar.“ Það felur í sér viðvörun við því, að menn séu ekki að skemmta sér við að klæmast og segja sögur af framhjáhaldi eða sögur í þeim anda öðrum til skemmtunar.

Sé ágirndin til umræðu, er hætt við að slík umræða veki upp ágirndina á sama hátt og klám vekur upp kynhvötina og fýsnir, sem trúaðir menn vilja ekki æsa upp. Enda segir hér: „[það] ætti ekki að nefnast á nafn meðal yðar. Svo hæfir heilögum.“

Svívirðilegt hjal er niðrandi tal um aðra eða og sögur um kynferðislega spillingu einstaklinga sér eða öðrum til skemmtunar. Ósæmilegt spé, er ósæmilegt grín að öðrum um viðkvæm mál þeirra—ekki síst um kynferðismál.

„Í stað þess komi þakkargjörð,“ segir Páll hér.

Saurugur er í biblíulegri merkingu sá sem stundar kynlíf utan hjónabands. Hér með er ekki sagt, að sá sem fallið hefur í þessar syndir geti ekki fengið fyrirgefningu, ef hann iðrast og bætir ráð sitt. Um þann sem iðrast segir Jesús: „Þann sem til mín kemur mun ég alls ekki burtu reka.“ (Jóh. 6:37). Án iðrunar og fyrirgefningar Guðs er engin arfsvon í Guðs ríki fyrir slíka syndara—og fyrir syndara yfirleitt.

Tókuð þið eftir því, að það stendur ekki: Eitt sinn voruð þér í myrkri, nei, það stendur: Eitt sinn voruð þér myrkur, en nú eruð þér ljós í Drottni. Öll vera hinna trúlausu og allra afneitara kristinnar trúar er myrkur, andlegt myrkur, en í lifandi trú verður sá hinn sami ljós. Þeir finna sjálfa sig í birtu Jesú Krists og þrá að lýsa öðrum og gera það eftir megni, sem gjörbreyttir menn. Þeir eru ljós, af því að nú eru þeir í Kristi.

Þetta sagði Jesús líka í Fjallræðunni um trúaða læisveina sína:

Þér eruð ljós heimsins! Sá sem fylgir mér mun ekki ganga í myrkri, heldur gafa ljós lífsins. (Jóh. 8:12.)

Sá sem er í Kristi og er ljós heimsins, upplýsist af honum. Þannig verður lærisveinninn ljós fyrir meðbræður sína, sérstaklega þá sem eru í myrkrinu, með framkomu sinni og orðum.

Þetta ljóð, sem hér, er talið vera elsta ljóð kristninnar, sem varðveist hefur. Í ljóðinu sem vísað er til er þetta aðalatriðið: Þá mun Kristur lýsa þér—þegar þú hefur vaknað og séð hve illa þú ert staddur andlega. Út frá því kemur alvarleg áminnig um að rannsaka eigin breytni:

Það er óskynsamlegt að reyna ekki að skilja, hver sé vilji Drottins. Þrátt fyrir að á tímum Páls voru aðeins til léttvín—ekkert brennivín—áminnir Páll hina trúuðu að drekka sig ekki drukkna af víni. Það var hægt, þótt um léttvín væri að ræða og segir að drykkjan leiði (samt) til spillingar.

Hér erum við komin að nýjum þætti í Efesusbréfinu. Það er svokölluð Hústafla.

Hvernig óttumst við Jesú Krist? Við óttumst að hryggja hann og bregðast honum, vegna þess að við elskum hann. Þetta er fyrirmyndin að ótta konunnar við eiginmann sinn. Þetta á ekkert skylt við þvingun eða hræðslu við hann, heldur ótta ástarinnar sem er af sama toga og sannur guðsótti. Það er hinn sanni ótti ástarinnar, sem Páll er að hvetja til. Maðurinn á að vera konu sinni tilsvarandi skjól og öryggi eins og Jesús er söfnuði sínum í kærleika.

Þetta kemur skýrt fram í næstu versum:

Í flestum tilfellum er það hagkvæmast, að maðurinn sé hinn ráðandi á heimilinu. Sé því öfugt farið, er það konan sem hefur yfirstjórnarhæfileikana, en ekki maðurinn. Dáist maðurinn að konu sinni og viðurkenni þessa yfirburði hennar, blessast slíkt hjónaband og veitir heimilinu hamingju. Á tímum Páls var yfirráð húsbóndans ófrávíkjanleg regla. Maðurinn sem elskar konu sína, ber virðingu fyrir henni og lítur upp til hennar og er umfram allt verndari hennar.

„Hreinsun í laug vatnsins með orði frá Guði,“ er hin kristna skírn, sem Jesús hefur sjálfur boðið, helgað og hreinsað, þegar hann lagði líf sitt í sölunar fyrir synduga menn—mig og þig.

Kirkjan er hér—eins og hjá Jesú—táknmynd brúðar hans, og Jesús er sjálfur brúðguminn, eins og fram kemur t.d. í Matt. 25:1. Brúðgumann sjálfan nefnir Jesús ekki með nafni, en það er augljóst, að hann táknar sjálfur brúðgumann, en brúðurin táknar hina kristnu kirkju—þ. e. allir kristnir menn á öllum tímum. KRISTIN KIRKJA ER BRÚÐUR KRISTS.

Ef eiginmaðurinn er jafn fórnfús fyrir eiginkonu sína og Kristur var fyrir „kirkju sína“, verður hann enginn harðstjóri né þvingandi yfirdrottnari. En hér höfum við samlíkinguna:

Þannig skulu eiginmennirnir elska konur sínar eins og eign líkama. Sá sem elskar konu sína, elskar sjálfan sig. (V. 28.)

En kirkjan er hér eins og hjá Jesú—táknmynd „brúðar Krists“, en Jesús er sjálfur brúðguminn, eins og fram kemur í Matt. 25:1. Brúðurin sjálf í líkingu Jesú er ekki nefnd beinum orðum, en auðvelt er að ráða í, að það eru hinir trúuðu kristnu—kirkja Krists.

Jesús er víðar nefndur „brúðguminn“ í þessari merkingu í Nýjatestamentinu.

Ef eiginmaðurinn er jafn fórnfús fyrir eiginkonu sína eins og Jesús gagnvart kirkju sinni, er ekki um neinn ójöfnuð að ræða milli hjónanna, þótt maðurinn ráði í raun, því þá taka þau tillit hvort til annars. Það er meining Páls í þessum orðum hans eftir mínum skilningi.

Ég held, að með orðunum: „Þau munu vera einn maður“, sé ekki bara átt við barnagetnað eða sameiningu „genanna“ í fóstrinu, heldur það nána líkamlega samband hjónabandsins, sem styrkir hina andlega einingu hjónanna, ef þau taka tillit hvort til annars. Gagnkvæmt traust og gagnkvæm tillitssemi hvort til annars er grundvöllur heilbrigðs hjónabands, og sé það tengt lifandi trú, gefur það hamingju, sem fullnægir báðum.

Það er rangtúlkun að segja út frá þessum orðum, að maðurinn eigi ekki að bera lotningu fyrir eiginkonu sinni. Þvert á móti er auðséð út frá túlkun Páls, að ástin, tillitssemin og fórnfýsin hvort fyrir annnað á að vera gagnkvæm.

Hins vegar er auðséð út frá þessari túlkun Páls, að eiginmaðurinn þarf að gæta þess að hrokast ekki upp af undirgefni og lotningu konu sinnar svo að hann fari að drottna yfir henni. Lotningin eða virðingin hvort fyrir öðru á að vera gagnkvæm. Drottni maðurinn yfir konu sinni er það honum synd og kemur það líka niður á börnum þeirra, ef þeim verður barna auðið.

Hér höfum við kristilega skýringu á fjórða boðorðinu, bæði frá sjónarmiði barnana og feðranna. Ég held, að feðrum sé það ekki almennt ljóst, að þeir eigi ekki að reita börn sín til reiði. Þeir eigi aftur á móti að leiðbeina þeim í kærleika um hvað það er sem hryggir heilagan Guð og foreldrana. Þtta er mikilvægt atriði í uppeldi barna og áhrifameira til góðs uppeldis og innbyrðis kærleika innan fjölskyldunnar en líkamlegar hegningar.

Flestir foreldrar vilja að börn þeirra séu heiðarleg, en því miður eru til foreldrar, sem krefjast af börnum sínum að þau steli eða jafnvel selja þau á vald barna-glæpamönnum. Flestir foreldrar elska þó börnin sín. Það er erfitt fyrir þau börn að elska foreldra sína og virða þá, ef þeir hafa brugðist þannig forerldrahlutverki sínu.

Að ala börn sín upp í kristilgum aga er ekki fólgið í misþyrmingum á barninu eða flengingum, hafi því orðið eitthvað á, heldur á leiðbeinandi kærleika, sem foreldrar eiga að láta börnum sínum í té. Umvöndun og áminningar verða að vera í miklu hófi og í kærleika, til þess að börnin taki þær alvarlega og reyni að fara eftir þeim, enda séu allar áminningar og umvandanir í samræmi við Guðs orð, þótt ekki sé það nefnt á nafn. Þetta er vandi beggja foreldranna.

Setjum okkur snöggvast í spor þrælsins, sem af flestum var metinn af húsbændum og frjálsu fólki sem húsdýr, sem hægt var að versla með, misþyrma eftir geðþótta eða lífláta eftir vild, án þess að brjóta lög. Þrælar voru menn sem farið var með eins og húsdýr. Páll hvetur þrælana til að breyta eins og ábyrgir menn í kristilegum kærleika, og líta á störf sín sem þjónustu við Drottin. Það er lærdómsríkt fyrir okkur, sem erum frjálsir menn.

Kristnir þrælar þekktu sögu Jakobs, sem bræður hans seldu sem þræl, en varð næstur að völdum Faraó Egyptalagskonungi og bjargaði þjóðum frá hungurdauða. Kristnir þrælar hlýddu þessum ráðum Páls með mismunandi árangri, en ekkert af því hefur verið varðveitt í ritum biblíunnar. Sagan „Kofi Tómasar frænda“ er merkilegasta saga sem rituð hefur verið um kristin, svartan, trúaðan þræl í Ameríku, og olli vakningu sem leiddi af sér „þrælastríðið“, sem Abraham Lincoln, Bandaríkjaforseti stóð fyrir og leiddi til frelsunar þrælanna þar.

Páll beinir síðan orðum sínum að þrælaeigendunum:

Enginn vafi er á því, að hinir kristnu þrælar, sem fylgdu ráðum Páls, hafi í flestum tilfellum hlotið af því blessun Guðs og veitt húsbændum sínum blessun hans. Þetta er athyglisvert vers, sem hafði áhrif á kristna þrælaeigendur, og málefni þrælahaldsins einnig á seinni tímum, t.d. í Ameríku.

Páll postuli leit á sig sem þræl Jesú Krists. Í íslensku biblíuþýðingunum hefur orðinu þræll oftast verið breytt í þjónn.

Hér lýkur „hústöflunni“ og við taka leiðbeiningar til hins almenna, kristna manns.

Allur baráttukraftur kristins manns þarf að vera sprottinn af samfélaginu við Jesú Krist í krafti hans og í heilögum anda. Sem lifandi-trúaður maður berst hann andlega við djöfulinn og þarf bæði að vera alvopnaður og með trausta vörn fyrir árásum hans. Þessum andlega búnaði kristins manns er lýst með því að líkja honum við vopnabúnað hermanns þessa tíma nákvæmlega bæði í varnarstöðu í baráttu kristins manns við djöfulinn og vélabrögð hans (þ.e. blekkingar- og svikabrögð hans).

Síðan kemur táknræn lýsing á alvæpni hermanns á þessum tímum:

Í Hebreabréfinu er Guðs orði líka líkt við vopni í bardaga, andlega talað:

því að orð Guðs er lifandi og kröftugt beittara hverju tvíeggjuðu sverði, er smýgur inn í innstu fylgsni sálar og anda, liðamóta og mergjar, það dæmir hugsanir og hugrenningar hjartans. (Hebr. 4:12.)

Við þurfum því að lesa Guðs orð og helst að læra það utan bókar, svo að við getum notað það í baráttunni við að leiða aðra til trúar og líka til að verjast árásum vantrúarmanna.

Sterkasta vopn okkar í þeirri baráttu er Guðs orð og trúin sem býr í hjörtum okkar er vörn—skjöldur gegn allri villutrú, sem veður uppi á okkar tímum. Guðs orð var vopn Jesú Krists þegar hans var freistað af Satan í eyðimörkinni og sagt er frá í Matt. 4:1-11 og Lúk. 4:1-13. Sjáið hvað það er áríðandi að vera vel að sér í Nýjatestamentinu, til uppbyggingar trúarinnar og varnar gegn árásum á Guðs orð og lifandi trú!

Hér lýkur efni bréfsins, en bréfinu lýkur með friðarbæn Páls:

Kærleikur kristins manns til Jesú Krists er sprottinn er af því að maðurinn hefur tekið á móti Jesú Kristi sem persónulegum frelsara sínum. Það er sá kærleikur sem Páll er hér að tala um. Þá er sú trú ekki bara fróðleikur um Jesú og allt sem hann gerði og um trúna á hann, heldur einlægur kærleikur til frelsarans Jesú Krists—persónulegs frelsara. Sért þú í hópi þeirra, sem trúir á hann í einlægni, er þetta líka kveðja til þín frá Guðs orði.